از چه نوع لوله برای خطوط تامین آب زیرزمینی استفاده میشود؟
با توجه به در معرض رطوبت و مستعد ضربات تصادفی بودن، خطوط لوله آب دفن شده در زیر زمین باید از موادی ساخته شده باشند که در برابر هرگونه خرابی و خم شدگی مقاومت داشته باشند. طول عمر برای لولههای غیر قابل دسترس، مانند خطوط تامین آب در زیر دال، به طور خاص بسیار مهم است. لوله کشها از چندین نوع از لولهها برای ساخت سرویسهای زیرزمینی و خطوط آب، از جمله لولههای مصنوعی و فلزی و لوله پلی اتیلن استفاده میکنند. از آنجا که شرایط آب و هوا و شرایط سایت اغلب بر عملکرد لوله تاثیر میگذارد، قبل از نصب یک خط لوله آب زیرزمینی، بهتر است آیین نامههای خطوط لوله آب زیرزمینی را مطالعه بفرمائید یا با افراد حرفهای در صنعت ساختمان مشورت کنید.
لوله پی وی سی
لولههای پلی وینیل کلراید PVC که برای باغبانان و مزرعه داران شناخته شده است، به طور ایمن آب را در بالا و پایین زمین منتقل میکنند. اگر چه PVC در انواع گوناگونی از محصولات موجود در دسترس است، اکثر فروشگاه های استاندارد، انواع سفید و نازک 40 ضخیم با دیواره 80 را عرضه میکنند. لولههای پی وی سی از طریق فرایند چسباندن – به نام جوشکاری حلال و یا با استفاده از اتصالات پیچ و مهره به یکدیگر متصل میشوند. اگر چه بعضی از شهرداریها از آن برای انتقال آب آشامیدنی مسکونی به مناطق مسکونی استفاده میکنند، بسیاری از سازمانها کاربری این سیستمها را به تحویل آب آبیاری محدود میکنند.
قیمت لوله پی وی سی بر اساس عواملی مانند جنس لوله، ضخامت لایه ها و همچنین قطر کلی لوله محاسبه میشود. به همین دلیل میتوان انتظار داشت که یک لوله سایز بزرگ اغلب با قیمت بالاتری همراه باشد. البته مناسب بودن قیمت لوله pvc باعث شده است که بکارگیری آنها در ساختمانهای اداری، مسکونی، تجاری و صنعتی بسیار مقرون به صرفه باشد. از آنجا که بحث قیمت یک عامل مهم در انتخاب گزینههای قابل استفاده در ساخت و ساز است، هرگونه تصمیمگیری در مورد آنها باید با اطلاعات کافی صورت بگیرد.
مانند پلی وینیل کلراید کلر CPVC یک لوله پلاستیکی است که انتقال آب را در بالا و پایین زمین انجام میدهد. با این حال، CPVC مقاومت بالاتری در برابر درجه حرارت و فشار نسبت به پی وی سیهای استاندارد دارد. بنابراین، تولید کنندگان CPVC آن را برای استفاده در سیستمهای آب گرم و سرد مناسب میدانند. مانند PVC، استفاده از CPVC برای تامین آب آشامیدنی داخلی با توجه به قوانین محلی متفاوت است. CPVC علاوه بر کاربریهای بالای زمین، اغلب در وسایل نقلیه تفریحی و خانههای پیش ساخته استفاده میشود.
ویژگیهای لوله CPVC
- لوله CPVC بیشتر ویژگی ها و خصوصیات PVC را با خود دارد، اما همچنین تفاوت های اساسی دارد
- مقاومت بسیار بالا در برابر مواد شیمیایی و ساییدگی
- به دلیل مقاومت عالی در برابر خوردگی در دماهای بالا ، CPVC برای سازه های پشتیبانی که در آن درجه حرارت تا ۹۳ درجه سانتیگراد بالا می رود, مناسب است
- انعطاف پذیر است و قابلیت نصب آسانی دارد
- این لوله دارای خواص ضد آتش است
- مناسبترین لوله برای انتقال آب آشامیدنی
- بسختی دچار آتش سوزی می شود برخلاف PVC
- مقاوم در برابر گسترش شعله است
- رسانا گرمایی است
- سبک است
- سازگار با محیط زیست چرا که تولید آن با مصرف انرژی پایینی انجام میشود
- کارایی بالا در ذخیره انرژی و حفظ دمای آب و کمک به بازدهی سیستم گرمایشی سازه
- CPVC به دلیل کاربردهای گسترده تری که دارد ، معمولا از PVC گرانتر است
- روش جوش سرد لولههای CPVC با استفاده از محلول مخصوص بسیار ساده و سریع است و در عین حال، نشت مایع از آنها در تمام طول عمر لوله رخ نمی دهد
- مقرون به صرفه، موثر و مقاوم با قابلیت استفاده بسیار طولانی مدت
- این لوله برای مدت زیاد نیز نباید در برابر نور آفتاب قرار گیرد
لولههای مسی
لوله کشها اغلب از مس برای اتصال خطوط آب زیرزمینی استفاده میکنند. اگر چه لولههای مسی در برابر خوردگی سخت و مقاوم هستند، اما تحت شرایط خاص زیر خاک ممکن است کیفیت خود را از دست بدهند. در مناطقی که شرایط خاک یا محل، کیفیت مس را مورد تهدید قرار دهد، سازندگان اغلب لولههای مسی را درون آستینهای مصنوعی قرار میدهند. بر خلاف سایر مواد، مس دارای کاربریهای گستردهای بوده که تقریبا جهانی است. با این حال، قیمت مس با توجه به تغییرات در بازار فلزات و لولههای مسی معمولا گرانتر از پلاستیکهایی مانند PVC و CPVC است.
لولههای PEX
پلی اتیلن متصل شده یا PEX یک خط لوله آب پلاستیکی مناسب برای هر دو مورد زیرخاکی و روی زمین است. PEX یک شلنگ ضخیم و قوی است که از یک ماده انعطاف پذیر تشکیل شده است که قادر به تحمل کشش خمش و چرخش بدون نیاز به اتصالات لولهای است. PEX در برابر آسیبهای شیمیایی، درجه حرارت بالا و فشار بالا مقاوم است. بر خلاف PVC و CPVC، که از طریق اتصالات چسبی به یکدیگر متصل میشوند، لولههای PEX از طریق اتصالات فشرده رشتهای به یکدیگر متصل میشوند. PEX در زیر زمین برای تامین آب آشامیدنی استفاده میشود و در بتن کف مدفون میشود. البته آئین نامه استفاده از PEX در هر منطقه متفاوت است.
لوله PEX در حقیقت به لولههای 5 لایه گفته میشوند که هرکدام از لایههای آن میتوانند از مواد مختلفی تشکیل شوند. PEX نوعی پلیمر گرماسخت است که از پلیمرهای ترموپلاستیک بعد از طی مراحل شبکهای شدن و پیدایش تغییرات ساختاری تشکیل میشود. در اصل PEX مخفف دو بخش PE و X است که در آن PE به معنی پلیاتیلن و X به شبکهای بودن آن اشاره دارد. این نوع از لوله و اتصالات از دو لایـه از مــواد PEX در داخـل و خـارج لـوله و یـک لایـه ورق آلومینیم با ضخامت 200-700 میکرون ساخته میشوند که توسط دو لایه چسب به لایههای PEX وصل میشوند. این لولهها میتوانند یکی از بهترین لولهها برای سیستمهای آبرسانی و سیستمهای حرارت مرکزی باشند چرا که همزمان دارای ویژگیهای پلاستیک و فلز هستند. اتصالات این لولهها توسط روشهای اتصال مکانیکی ایجاد شده و میتواند از روشهای اتصال فشاری و اتصال به وسیله پیچ و مهره در آنها استفاده کرد.
انواع لوله PEX
لولههای پکس یا 5 لایه همانند لوله و اتصالات upvc میتوانند انواع مختلفی داشته باشند اما مهمترین تقسیمبندی آنها تقسیمبندی بر اساس نحوه تولید است که به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
-
لوله PEX-A
این لوله منعطفترین لوله پکس بوده و بدون ساختار مارپیچی میباشد و امکان تعمیر پیچوتابهای آن توسط تفنگ حرارتی وجود دارد. این لولهها بیش از نیم قرن است که استفاده میشوند اما یکی از مهمترین نقاط ضعف آن مقاومت کم در برابر مواد شیمیایی است. همچنین قیمت این لولهها در مقایسه با انواع دیگر لولههای پکس 2 تا 3 برابر بیشتر است. ضعف در برابر اکسیداسیون در طولانی مدت باعث میشود که این لولهها در برابر ترکخوردگی نیز مقاومت بالایی نداشته باشند.
- برای تولید این لولهها از پروکسیدهای ارگانیک استفاده میشود و زمانی که این پروکسیدها در معرض حرارت قرار بگیرند رادیکالهای آزاد واکنشپذیر تولید میکنند که باعث همجوشی بین زنجیرههای پلیاتیلن حین عبور از داخل لوله میشود.
-
لوله PEX-B
لوله PEX-B نیز نوعی از لولههای پکس است که 4 دهه است مورد استفاده قرار میگیرد و از طول عمر بسیار خوبی برخوردار است. این لولهها دارای ظرفیت انفجاری بیشتری در مقایسه با لولههای PEX-A هستند و در برابر اکسیداسیون نیز میتوانند همانند این لولهها مقاوم باشند. اصلیترین ایراد لولههای PEX-B ساختار مارپیچی و سفتی آنها است. لولههای PEX-B که در قطرهای بیشتر از 25 میلیمتر تولید میشوند میتوانند مقاومت خمشی بالایی داشته باشند اما امکان تعمیر این لولهها با تفنگ حرارتی وجود ندارد و هرگونه تاب خوردگی در آنها باید با نصب یک حلقه جفتساز برطرف شود.
- روش تولید این لولهها با نام روش سلان شناخته میشود که مستلزم پیوند زدن یک مولکول سیلان واکنشپذیر به ستون اصلی پلیاتیلن است.
-
لوله PEX-C
لوله PEX-C را میتوان مقاومترین نوع لولههای پکس دانست اما در برابر اکسیداسیون و خوردگی مقاومت کمی دارند به همین دلیل توصیه میشود که از آنها در سیستمهای لولهکشی استفاده نشود. برای تولید این لولهها از روش پرتو الکترون برای شبکهایسازی لوله استفاده میشود و از آنجایی که پروکسید در این فرآیند کاربردی ندارد اصطلاحاً به آن روش پاک میگویند. در حقیقت این روش مستلزم قرار دادن لوله پلیاتیلن تحت فشار در معرض مقدار زیادی الکترونهای پرانرژی است
مزایای اصلی لولههای PEX
همانطور که گفته شد استفاده از لولههای پکس در سیستمهای لولهکشی و … رواج زیادی پیدا کرده و به واسطه داشتن ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفرد میتوانند برتریهای قابل توجهی به سایر لولههای فلزی، پلیمری و … داشته باشند. از جمله مهمترین مزایای لوله PEX میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- این لولهها دارای انعطافپذیری و استحکام بالایی هستند و در مقایسه با سایر لولههای مشابه دیگر از طول عمر بالاتری برخوردار هستند.
- این لولهها به دلیل وجود لایه فلزی در ترکیب خود از مقاومت حرارتی بالایی برخوردارند.
- به دلیل داشتن حافظه شکلی قوی به راحتی به حالت اولیه خود برمیگردد.
- این لولهها در برابر تغییرات دمایی و یخزدگی مقاومت بالایی دارند.
- نصب و اجرای این لولهها بسیار راحت است و در برابر سایش و خوردگی بسیار مقاوم هستند.
- در برابر فرسودگی مقاومت بالایی داشته باشد و از دوام و ماندگاری مناسبی برخوردار است.
کاربردهای لوله پکس
لولههای پکس نصب و راهاندازی سادهای دارند و در متراژهای بالا در دسترس میباشند که نیاز به اتصالات اضافی را از بین میبرد به همین دلیل کاربردهای متعددی دارند که مهمترین آنها به شرح زیر هستند:
- استفاده در سیستمهای لولهکشی آب سرد و گرم در ساختمانهای مسکونی، تجاری، صنعتی و …
- استفاده در سیستمهای گرمایش از کف
- استفاده در سیستم لولهکشی گرمایشی و تهویه مطبوع
- استفاده در گلخانهها، زمینهای فوتبال و ورزشی
- استفاده در سیستمهای اطفاء حریق و …
قیمت لوله پکس
قیمت لولههای پکس همانند قیمت لوله برق میتواند تحت تأثیر فاکتورها و عوامل مختلفی قرار داشته باشد که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- کیفیت مواد به کار رفته در ساختار لولهها
- برند و شرکت تولید کننده لوله
- قطر و ضخامت لولهها
- ویژگیها و قابلیتهای فیزیکی و شیمیایی لولهها
- داشتن نشان استاندارد
- نوسانات نرخ ارز
- قیمت مواد اولیه
- هزینههای حملونقل
- متراژ و حجم خریداری شده و …
لوله و اتصالات پنج لایه برندهای:
نیوپایپ ، آرین پایپ ، بهتراشان ، سوپرپایپ ، ایزی پایپ ، آذران ، ایزوپایپ ، آرسین پایپ ، بیست بسپار ، نیک بسپار ، نونام پایپ ، وحید ، یزد لوله
لوله و اتصالات پلیکا برندهای :
اینگل ، پلیمر گلپایگان ، پارس زنده رود پلاست ، یزدپلیمر ، سمنان ، وینوپلاستیک ، پلیکا داراکار ، هراز ، نوین پلاستیک ، سمنان پویش ، گلسار پلیمر گلپایگان ، پلیمر یاس ، تهران اتصالات ، پلیکا سمنان
شیرآلات بهداشتی و صنعتی برندهای:
امین شیر ، کهن ، اوشه ، قهرمان ، کیزایران ، وگ ایران ، سیم ایتالیا ، کیتز ، اهورا ، داراکار ، آذران ، میراب ، سامین
لوله و اتصالات تک لایه برندهای :
اتصال بسپار ، یزدبسپار ، نیک بسپار ، آذین لوله سپاهان ، چابهار ، یزدپلیمر ، بیست بسپار ، وحید ، یزد لوله
پوش فیت برندهای:
پلی ران اتصال ، نیوفلکس ، یزد بسپار ، نیک بسپار ، سوپردرین ، وحید ، یزد لوله
پلی اتیلن برندهای:
پلی ران اتصال ، کوشان اتصال ، پلی رود اتصال ، ایران دریپ ، دینا پلیمر