کوپلینگ چیست؟
کوپلینگ (coupling) وسیله ای است که برای اتصال دو محور و یا دو شفت به منظور انتقال دور، قدرت، نیرو و… از محور محرک به محور متحرک می باشد و در واقع حرکت دورانی شافت یک موتور را به یک شافت دیگر انتقال می دهد. به طور کلی کوپلینگ ها در حین استفاده به شفت ها اجازه جدا شدن نداده و معمولا بسته به نوع کوپلینگ و مورد استفاده آنها قطر و طول متفاوتی دارند. درصنایع اتوماسیون کوپلینگ جهت متصل کردن شافت اینکودر ها به شافت موتور می باشد تا از این طریق بتوانند دور و یا موقعیت یک موتور را توسط اینکودر به PLC و یا کنترل کننده منتقل کنند.
کوپلینگ ها وظیفه دارند قدرت، گشتاور و سرعت یک محور یا شفت را (یعنی از محور محرک) به شفت یا محور دیگر (به محور متحرک) منتقل کند.
کوپلینگ ها عمدتا جهت گرفتن انشعاب سایز پایین از لوله های سایز بالا و یا مخازن بزرگ استفاده می شود. هاف کوپلینگها به صورت رزوهای و یا از انواع سوکتی میباشند؛ با این تفاوت که فقط یک سمت آنها رزوهای یا سوکتی است.
انواع کوپلینگ در صنعت لوله
کوپلینگ های انعطاف پذیر فلزی
طرح اصلی کوپلینگ انعطاف پذیر یک حلقه فلزی است که بر روی اتصال بین دو مقطع لوله با یک واشر و یک پیرو در هر انتها روکش می شود.
کوپلینگ های تبدیلی
مشابه کوپلینگ های انعطاف پذیر از نظر ساختاری. کوپلینک های تبدیلی قابلیت اتصال لوله های دارای اختلاف جزئی از نظر قطر خارجی را دارا می باشند.
کوپلینگ های فلنجی
اساسا کوپلینگ های فلنجی بصورت یک اتصال انتهایی فشرده در یک انتها و یک فلنج در انتهای دیگر تهیه می شوند فلنجها بر اساس کاربرد مورد نیاز در استانداردهای awwa یا ansi قابل تهیه هستند و برای درجات فشار با سازنده بایستی مشورت شود.
کوپلینگ های برای سیستم piping غیر فلزی
کوپلینگ های انعطاف پذیر برای سیستم piping غیر فلزی خیلی شبیه به کوپلینگ های سیستم piping فلزی هستند.
کاربردهای کوپلینگ
هدف اولیه کوپلینگ ها این است که دو قطعه ی دوار را به هم متصل کنند و باعث می شود محور ها از یکدیگر جدا نشوند و در عین حال اجازه انحرافاتی را هم به محورها بدهند و با انتخاب درست کوپلینگ ها و عمل تعمیر و نگهداری به موقع می توان صرفه جویی زیادی در هزینه و زمان خروج از کارکرد به عمل آورد.
کوپلینگ ها در محور ها یا شفت ها ماشین آلات برای هدف های مختلف استفاده می شوند که عبارتند از: شفت در ماشین آلات برای اهداف مختلفی استفاده می شوند که معمول ترین آنها عبارتند از:
- اتصال محور (شفت) دستگاه ها مانند موتورها و ژنراتورها که بصورت جداگانه ساخته شده اند و قطع ارتباط در زمان تعمییر یا جابجایی
- فراهم آوردن اتصال شافت هایی دارای نامیزانی
- فراهم سازی انعطاف بالا در محور شافت ها
- کاهش انتقال های ناگهانی از یکه محور (شفت) به محور (شفت) دیگر
- حفاظت در برابر اضافه بار های احتمالی
- تغییرات خواص ارتعاشی تجهیزات (محور محرک یا محور متحرک)
- اتصال بخش درایور
- انتقال توان از یک انتها به انتهای دیگر
انواع کوپلینگ
می توان دو دسته بندی خیلی کلی برای کوپلینگ ها قائل شد:
کوپلینگ های صلب (rigid coupling)
کوپلینگ های غیر انعطاف پذیر کمترین توانایی تحمل انحرافات را دارند، معمولا در ساخت آنها از مواد پلیمری استفاده نشده و قابلیت جذب ارتعاشات را ندارند. البته در نظر داشته باشید ممکن است یک مدل کوپلینگ صلب توانایی تحمل یک مدل انحراف (معمولا انحراف محوری) را داشته باشد.
انواع کوپلینگ صلب به شرح زیر است:
-
کوپلینگ فلنچی (flanged coupling) از رایج ترین انواع کوپلینگ
-
کوپلینگ پوسته ای یا غلافی (sleeve coupling)
-
کوپلینگ موف (muff coupling)
-
کوپلینگ مخروطی (tapered coupling)
-
کوپلینگ دندانه ای (hirth coupling)
-
کوپلینگ زنجیری (chain coupling)
کوپلینگ انعطاف پذیر (flexible coupling)
کوپلینگ هایی که توانایی بیشتری برای سازگار شدن با انواع انحرافات محوری، شعاعی و زاویه ای را داشته باشند کوپلینگ غیرصلب و یا انعطاف پذیر می نامند. البته در این کوپلینگ ها نیز استثنائاتی وجود دارد. مثلا ممکن است یک کوپلینگ انعطاف پذیر صرفا برای تحمل انحراف زاویه ای طراحی شده باشد و توان تحمل انحرافات محوری را نداشته باشد.
انواع کوپلینگ های انعطاف پذیر به شرح زیر می باشند.
-
کوپلینگ فلنچی بوش دار لاستیکی (bush pin type flange coupling)
-
کوپلینگ دنده ای (gear coupling) از انواع کوپلینگ انعطافی
-
کوپلینگ دیسکی (disc coupling) از انواع کوپلینگ انعطافی
-
کوپلینگ رشته ای (grid coupling) یا کوپلینگ ارتجاعی (resilient coupling)
-
کوپلینگ امگا (omega coupling) یا کوپلینگ الاستومری (elastomeric coupling)
-
کوپلینگ میله ای (beam coupling) یا کوپلینگ مارپیچ (helical coupling)
-
کوپلینگ حلزونی (bellows coupling)
-
کوپلینگ آرواره ای (jaw coupling) یا کوپلینگ عنکبوتی (spider coupling)
-
کوپلینگ های اشمیت (Schmidt couplings)
-
کوپلینگ جیسلینگر (geislinger coupling)
-
کوپلینگ رگ (rag coupling)
-
کوپلینگ یونیورسال (universal coupling)
-
کوپلینگ دیافراگمی